HAZKUNDE
EKONOMIKOA GERO ETA KONPLEXUAGOA ETA POLARIZATUAGOA DEN MUNDU BATEAN
Atsegin
handiz aurkezten dut, berriz ere, Euskadiko Ekonomia eta Gizarte
Arazoetarako Batzordearen memoria sozioekonomikoa. Erakunde honek
egindako dokumentua da eta Euskadiren urte bakoitzeko egoera
ekonomiko eta sozialaren ikuspegi osoa, zehatza eta zorrotza
eskaintzen du.
Memoria
hau Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordea arautzen duen Legeak
agindutakoaren emaitza da. Izan ere, lege horrek, Batzorde honen
eginkizunen artean, honako hau ezartzen du: "Euskal Autonomia
Erkidegoko ekonomia- eta gizarte-egoerari buruzko gogoetak jasotzen
dituen memoria egitea eta Eusko Jaurlaritzari eta Eusko
Legebiltzarrari helaraztea".
Aurkezten
dizuedan Memoria ez da datu eta estatistika bilduma zabal, zorrotz
-iturri ofizial hutsetan oinarritzen baita-, egituratu eta ordenatu
soila. Honen bidez, 2024an Euskadiren errealitate sozio-ekonomikoa
zer izan den zehatz-mehatz azter daiteke. Are gehiago, informazio
eskerga eta baliotsu horri Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako
Batzordea osatzen duten eragile sozial eta ekonomikoen arteko
elkarrizketatik eta akordiotik datozen gogoeta batzuk gehitzen
zaizkio. Eragile horiek gure gizarte zibilaren ordezkaritza osoa eta
osoa osatzen dute, eta horrek analisia aberasten du eta dimentsio
praktikoa ematen dio.
Beraz,
memoria honen helburua ez da dauden datuak eta estatistikak
erreplikatzea, baizik eta horri buruzko gogoetak adieraztea eta
estatistika eta informazio horiei balio erantsia ematea, haien
bilakaera denboran kokatuz eta lurraldeko errealitate sozial eta
ekonomiko konplexu eta anitzak ulertzea ahalbidetuko duen azterketa
sakona eskainiz.
Dokumentu
hau egiteko, informazioa aztertzeko eta alderatzeko prozesu zehatz
batean jarri dugu, aurkeztutako datuen koherentzia, zehaztasuna eta
adierazgarritasuna bermatzeko. Ahalegin horrek aukera ematen du
Euskal Autonomia Erkidegoko egungo errealitatearen irudi fidagarria
emateko, ebidentzia sendoetan eta irizpide objektiboetan oinarrituta,
baina irismen luzeko ikuspegia ere eskaintzen du, ezinbestekoa baita
plangintza estrategikoko eta erabakiak hartzeko prozesuetarako, bai
eremu publikoan, bai pribatuan.
2024ko
egoera geopolitikoa ziurgabea izan da zalantzarik gabe. Ukrainako eta
Gazako gatazken jarraipenari Siriako gerra zibila gehitu zitzaion,
eta, batez ere, Donald Trump AEBko presidente hautatu izana. Bigarren
agintaldia muga-zergen polemikak markatu du, nazioarteko harremanak
tenkatu baititu eta mundua are gehiago polarizatzen lagundu baitu.
Testuinguru hurbilean, Ekialdean gertatutako DANAren tragediak iritzi
publikoa hunkitu zuen.
Bestalde,
Estatuari eta Euskadiri eragiten dien bizitegi-arazo gero eta
handiagoa ikusarazi da 2024an. Etxebizitza gero eta arrakala sozial
handiagoa da, eta alokairuen prezioaren igoera handiak eta higiezinen
eskaintzaren garestitasunak herritarren ekonomia pobretzen lagundu
dute; honako gai hauek eztabaida sozialararen ardatz izan dira.
Euskadin, etxebizitzen salerosketak eta eraikuntza-jarduerak datu
positiboak badituzte ere, prezioek gorantz jarraitzen dute eta
alokairuko etxebizitzen eskaintza ez da nahikoa. Ekonomia eta Gizarte
Arazoetarako Batzordean "tentsioan dauden zonen" figuraren
eraginkortasuna ebaluatuko dugu, desorekak zuzentzeko tresna
erabilgarria izan dadin.
Ziurgabetasunak
markatutako nazioarteko testuingurua izan arren, Euskadiko datu
ekonomikoak positiboak izan dira, eurogunean izandakoa baino hazkunde
ekonomiko handiagoarekin eta BPGren % 2,2ko igoerarekin. Hala ere,
adierazle ekonomiko batzuk kezkagarriak dira, eta inflazioak familien
ekonomian nabarmentzen jarraitzen du, oinarrizko produktuen
erosketa-saskiaren prezioak gorantz jarraitu baitu 2024an.
Enpleguak
ere bilakaera positiboa izan du, zerbitzuen sektoreak bultzatuta, eta
horrek Euskadik lortu nahi duen eredu ekonomikoari buruzko
hausnarketa eta beste sektore estrategikoago batzuetan
enplegagarritasuna handitzeko bultza daitezkeen zuzenketak eragin
ditu. Behin-behinekotasun tasak murriztu egin dira, nahiz eta
oraindik ere altuak diren, eta laneko ezbeharrei buruzko datuek
agerian uzten dute arriskuen prebentzioa indartu behar dela. IA eta
IKTak aplikatzea ere erronka handia da eta ondorioz, erabakitasunez
heldu behar zaio erronka horri. Euskal enpresak arlo horretan ondo
kokatuta dauden arren, beharrezkoa da aurrerapen teknologikoek
eskatzen dituzten premia berriak prestakuntza-eskaintzara eta
lan-merkatura eramatea.
Biztanleriaren
zahartzea da erantzun beharreko beste erronketako bat da.
Immigrazioaren ekarpenak biztanleriaren hazkundea ahalbidetu badu
ere, Euskadiko demografiak jaiotza-tasa baxuak erakusten jarraitzen
du. Horregatik, uste dugu beharrezkoa dela "Erronka
Demografikorako 2030 Estrategiaren" aplikazioa bizkortzea, eta
zahartzeak osasun-arretaren egituran eta gizarte-babesaren eremuan
eskatzen dituen aldaketei ekitea.
Aurkezpen
labur hau amaitu baino lehen, eskerrak eman nahi dizkiet Euskadiko
Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordearen Memoria
Sozioekonomikorako Batzordea osatzen duten pertsona guztiei eta
Kontseiluko langileei, bai egin duten lan bikainagatik, bai beren
lana egiteko erakutsi duten konpromisoagatik. Memoria egitea lan
korala da eta pertsona askok denbora eta ahalegina inbertitzen
dituzte eta hori aitortzea bidezkoa da.
Amaitzeko,
Memoria hau irakurtzen jarraitzera gonbidatzea besterik ez zait
geratzen, Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordea
osatzen dugun eragile sozial eta ekonomikook identifikatu ditugun
erronkak eta horri buruz ditugun gogoetak ezagutzeko.
Memoria
Sozioekonomikoa 2024
(Laster
eskuragarri)
Laburpena
eta Ondorioak 2024
Presidentea
Javier
Muñecas