Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak egin duen “Euskal Autonomia Erkidegoan Jasangarritasunerako Hezkuntza sustatzeko Dekretu-Proiektuari” buruzko txostena egin du. Erantzunean, Kontseiluak egokitzat jo du izapidetzea, zenbait oharrekin, aztertutako testua hobetzeko proposamenekin, besteak beste.
EGABek egokitzat jotzen du Euskal Autonomia Erkidegoan jasangarritasunerako hezkuntza bultzatzea, indartzea eta sendotzea helburu duen dekretu-proiektu hori egitea, gure bizimoduak jasangarritasunaren kultura berrirantz igarotzea ahalbidetzeko. Izan ere, jasangarritasunerako hezkuntza funtsezko elementutzat hartzen du Kontseiluak, gizarteak ingurumenaren izaera uler dezan, eta kontzientzia, ezagutzak, balioak eta portaerak har ditzan, ingurumen-arazoen prebentzioan eta konponbidean parte hartzeko, bai eta ingurumenaren kalitatearen kudeaketan ere, modu arduratsuan eta eraginkorrean.
Halaber, Euskadiko EGABen ustez, jasangarritasunerako hezkuntza faktore estrategikoa da gaur egungo garapen-eredua jasangarritasunera eta ekitatera bideratzeko, eta era positiboan baloratzen du arauak hezkuntza sustatu eta garapen jasangarriaren printzipio edo oinarri nagusiekin lerrokatu nahi izatea, hezkuntza eraldatzaileaz hitz egin ahal izateko.
Testuinguru horretan, organo aholku-emailea bat dator jasangarritasunera bideratutako antolamendu- eta hezkuntza-kalitateko eredu berriak gauzatzeko bideak aktibatzea errazteko helburuekin, bai eta jasangarritasunerako ingurumen-hezkuntzako politikak indartzearekin ere, ingurumenaren babesean eta kontserbazioan herritarren erantzunkidetasunean aurrera eginez, jasangarritasunerako hezkuntzaren esparruan lankidetza-ekintzak sustatuz, koordinatuz eta gauzatuz, eta gizarte-ekintza eraldatzailea bultzatuz.
Arauaren edukiari dagokionez, EGABek adierazi du Dekretuaren helburuetako bat trantsizio ekologiko justua izan beharko litzatekeela, enpleguarekin eta haren kalitatearekin modu estuan erlazionatutako kontzeptua delako, eta hori funtsezkoa iruditzen zaio, mantentze hori jasangarritasunera bideratutako jarraibideekin uztartu ahal izateko. Dekretuak eratu nahi duen adituen eta jardunbide egokien trukerako ekosistemari dagokionez, kontseiluak dekretuan jasota ez dauden ingurumen-arloko edo ingurumen-hezkuntzako erreferentziazko erakundeak sartzeko aukera emango duen mekanismoren bat aurreikustea proposatzen du.
Irizpenak ohartarazten du lehen aipatutako ekosistemari forma ematen dion Berrikuntzarako, Gaikuntzarako eta Ezagutzaren Kudeaketarako Zentroaren osaerak ez duela LHko, Haur Hezkuntzako, Lehen Hezkuntzako eta Bigarren Hezkuntzako ikastetxe garrantzitsurik jasotzen, hala nola TKNIKA edo Berritzeguneak. Era berean, adierazi du kanpoan uzten dituela jasangarritasunerako hezkuntzan garrantzi handia izan dezaketen BC3 Basque Centre For Climate Change-Klima Aldaketa Ikergai bezalako erakundeak, eta, ondorioz, ekosistema horren helburua lortzeko, hau da, ikastetxeen eta jasangarritasunerako hezkuntzaren eremuko arloetan lan egiten duten beste eragile batzuen artean ezagutzak partekatzeko eta esperientziak trukatzeko sinergiak sortzea.
Ekosisteman inplikatutako figurei dagokienez, alde batetik, enpresak eta horiek lan-etapan betetzen duten zeregina kontuan hartzea gomendatzen du EGABek, kontuan hartuta dekretuak pertsona baten bizitza osoko ikaskuntza arautzen duela, eta pertsonak arduratzen direla jasangarritasunaren oinarriak euskal ekonomian txertatzeaz. Bestalde, euskal organo aholku-emaileak gizarte-eragileen inplikazioa eta zeregina argitzea komenigarritzat jotzen du, eta ez dirudi hori kontuan hartzen denik Berrikuntza eta Gaikuntzarako Zentroko Organo Kudeatzailearen osaketan, ezta Batzorde Teknikoan ere. Era berean, ez dira aintzat hartzen “Ikastetxe Jasangarria” zigilua aintzatesteko eta esleitzeko prozesuen Organo Kudeatzailearen osaeran, ezta aintzatespen-prozesu horien Ebaluazio Batzordean ere.
Arauan erabilitako terminoei dagokienez, Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak, “hezkuntzaren arloan inplikatutako gizarte-eragileen” definizioaren ordez, “jasangarritasunean inplikatutako eragileak” terminoa definitzea iradokitzen du, Dekretuaren zereginean eragina izan dezaketen entitate, organismo eta erakundeak kontuan hartzeko. Gainera, Kontseiluak, zaharkituta geratu diren kontzeptu batzuk berrikustea iradokitzen du, hala nola, “etengabeko prestakuntza” edo “bizitza osoko hezkuntza” terminoak. Adierazi duenez, lehenengoa “bizitza osoko ikaskuntzagatik” edo “lan barruko prestakuntzagatik” ordezkatu da, eta bigarrena, berriz, “bizitza osoko ikaskuntzagatik”.
Era berean, irizpenak jasangarritasunerako hezkuntzaren barruan aipatutako gabeziak babesten dituzten datuak eranstea iradokitzen du; esate baterako, “jasangarritasunerako hezkuntzak unibertsitatez kanpoko hezkuntza-eremuan duen sarbide-maila hobetu egin daiteke”, eta, horrela, etorkizuneko ekimenetan aintzat hartu ahal izango da.
Azkenik, Euskadiko EGABen ustez, egokia eta koherentea da Jaurlaritzak beharrezko neurriak bultzatzea ikastetxeak hartzen dituzten eraikinak eraikin jasangarrien baldintzak bete ditzaten.
KOORDINAZIOA BESTE EUSKAL BERRIKUNTZA-ZENTRO BATZUEKIN
Jasangarritasunerako Hezkuntza arloko Berrikuntzarako, Gaikuntzarako eta Ezagutzaren Kudeaketarako Zentroari dagokionez, zentro berri hori Eusko Jaurlaritzako beste berrikuntza-zentro batzuekin koordinatzeko eta elkarreraginean aritzeko mekanismoa aurreikustea iradokitzen du EGABek, datozen urteetan ingurumen-hezkuntza sistema estrategikoa eraikitzeko, baliabideetan eraginkorra, kalitate teknikokoa eta hartzaileentzat balio erantsi handikoa.
Bestalde, etorkizuneko zentroaren helburuak ikusita, Kontseiluak zentroaren Kudeaketa Organoan eskola-komunitatearen ordezkaritza bat sartzea proposatu du, eta Batzorde Teknikoan, ikastetxeak, jasangarritzat jotzen ez direnak barne. Gainera, ingurumenean edo ingurumen-hezkuntzan erreferentzia diren beste erakunde publiko edo pribatu batzuk Batzorde Teknikoan sartzea gomendatzen du.