Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordearen ustez, gaur egun ezinbesteko tresna da, baina kontuan hartu beharko liratekeen zenbait gogoeta aipatu ditu, Planak industria-eraldaketari ekiteko eta, horrela, etorkizuneko belaunaldientzako kalitate handiko lanpostuen sorrera bultzatzeko helburua bete ahal izateko.
Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun Sailak helarazitako "Euskadi 2030 Industria Plana" ri buruzko txostena helarazi du. Aztertu ondoren, Batzordeak Planak bere helburua lortzeko kontuan hartu beharko liratekeen gogoeta batzuk egin ditu.
Asmoa industria-eredu jasangarriagoa, digitalizatuagoa eta lehiakorragoa sendotuko duen eta, horren ondorioz, kalitatezko enplegua sortzeko, zerbitzu publiko sendoak mantentzeko eta aberastasunaren banaketa justua erraztuko duten gizarte-politikak garatzeko aukera emango duten baldintzak sortzen lagunduko duen Euskadiko industria-eraldaketarako ibilbide-orri bat proposatzea da.
Ezaguna da Euskadiko ekonomia enpresa-sare erresiliente eta dibertsifikatuan oinarrituta dagoela eta lurraldeak garapen ekonomikoaren ardatz giltzarri eta zeharkakoa izan den industria-tradizio handia duela , enplegua, berrikuntza eta lehiakortasuna bultzatuz.
Euskadi 2030 Industria Plana aurreko "Industria Garatzeko eta Nazioartekotzeko 2021-2024 Planaren" ondorengoa da eta hazkunde ekonomikoko eta enpleguko une batean diseinatu da, aplikatutako kudeaketa politikoak eta Europako funtsen inpaktuak lagunduta, dagoen ziurgabetasun geopolitikoa gorabehera.
Gainera, bat dator Europako helburu handiekin, bereziki Clean Industrial Deal delakoarekin, Europa berrindustrializatzearen alde baitaude. Gaur egun, trantsizio energetikoa eta eraldaketa digitala dira kontinentearen erronka ekonomiko eta sozial handienak, eta autonomia estrategikoa indartzeko beharra nabarmentzen dute, funtsezko sektoreetan hirugarren herrialdeekiko mendekotasuna murrizteko, industriaren lehiakortasuna beste lurralde batzuekiko, eta deslokalizazioaren ondorioei aurre egiteko.
Planaren gobernantza Industriaren Euskal Kontseiluak, Batzorde Estrategiko batek eta SPRI taldearen ardurapeko Kudeaketa Teknikoko Bulego batek osatutako sistema aitzindari baten bidez egituratzen da, 17 kluster industrialen eta BRTA aliantzaren parte-hartze aktiboarekin.
Gainera, aipatzekoa da "Industria-Euskadi 2030 Planak" aurrekaririk gabeko finantza-dimentsioa duela, bai mobilizatutako funtsen bolumenari dagokionez (ia 16.000 milioi euro inbertsio publiko eta pribatuen artean), bai Euskal Finantza Aliantza sortzeari dagokionez, eta horrek borondate eta konpromiso argia erakusten du. Gainera, enpresak errotzeko eta hazkundea sustatzeko palanka gisa zorpetzera jotzeak ikuspegi irmoa islatzen du.
Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordearen ustez, "Euskadi 2030 Industria Planaren" helburua egokia eta beharrezkoa da, baina proposatutako helburuak betetzeko kontuan hartu beharko liratekeen zenbait gogoeta eta hobekuntza-proposamen sartu ditu.
Lehenik eta behin, Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak aipatzen du garrantzitsua dela gizarte-eragileek Industria Planetan parte hartzea, eta adierazten du orain arte ez dela izan kontsulta egiteko eta behar bezalako intentsitatean parte hartzeko prozesu eraginkorrik. Beharrezkotzat jotzen du, gainera, Elkarrizketa Sozialerako Mahaian parte hartzea Plana gauzatzean eta garatzean, baita enpleguaren mantentzean eta kalitatean duen eraginaren jarraipenean ere.
Batzordeak uste du, halaber, Planak ez dituela funtsezko bi elementu. Lehenik eta behin, komeniko litzateke Industria Garatzeko eta Nazioartekotzeko aurreko lau urteko Planaren (2021-2024) ebaluazio osoa sartzea. Bigarrenik, testuan kalitatezko enplegua duen industria-enplegua identifikatzen da, bi kontzeptu horien artean paralelismo automatikoa ezarriz, baina errealitatea oso anitza da, eta industria-sektorean sortutako enplegu guztia ez da nahitaez kalitatezkoa. Ildo horretan, egungo langileen prestakuntza bultzatu beharko litzateke, produkzio-prozesu berrietara egokitzeko.
Bestalde, Batzordeak hainbat hobekuntza-eremu antzeman ditu "Euskadi 2030 Industria Planean". Lehenik eta behin, euskal industriaren egoeraren diagnostikoa osatu gabea da; izan ere, haren lorpenetan eta indarguneetan jartzen du arreta, ahulezietan eta balizko mehatxuetan baino gehiago.
Era berean, Planean 20 langile baino gutxiagoko enpresa txiki eta ertainen protagonismo handiagoa faltan sumatzen da, Euskadiko industria-sarean duten presentzia handia kontuan hartuta, bai eta mota horretako enpresetara bideratutako funtsen zehaztapena ere. Ildo beretik, Batzordeak beharrezkotzat jo du Plana lurraldean errotzeko joera handiagoa duten enpresa-errealitateetan zentratzea, hala nola familia-enpresan, gizarte-ekonomian eta abarretan.
Era berean, komenigarria litzateke foru-aldundiek pizgarri fiskalen planak sustatzea, Eusko Jaurlaritzaren finantza-ahalegina osatzeko. Industria-lurzoruaren erreserba bat aurreratzea ere positiboa izango litzateke, lurraldeak gabezia nabarmena baitu eremu horretan.
Planean, diagnostikoan eta erabaki estrategikoak hartzean ere ez da zehazten zergatik ez dagoen bizitasun egokirik atzerriko inbertsioetan, eta hori ezinbestekoa da desoreka hori zuzenduko duten politikak ezartzeko.
Azkenik, helburu eta adierazle neurgarriak eta kuantifikagarriak finkatu beharko lirateke, definitu gabe zaila izango baita Planaren aurrerapenak baloratzea.
(Ikus 7/25 Irizpena)