Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak positibotzat jo du ekimen hori, babes berezia eman nahi baitie pobrezia-arriskuaren, kontziliaziorako zailtasunen eta gizarte-bazterketako egoeren eraginpean dauden familia mota horiei.
Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografiko Sailak helarazitako "Guraso bakarreko familien araubidea arautzen duten Dekretu-Proiektua”ri buruzko txostena egin du. Aztertu ondoren, Batzordeak gogoeta batzuk planteatu ditu, dekretu-proiektua izapidetzean kontuan hartu beharko liratekeenak.
Arau honen xedea da guraso bakarreko familiei eta guraso bakarreko egoeran dauden familiei erregimen eta estatus propioa ematea, familia mota horiek babesteko berariazko neurriak garatu ahal izateko.
Familiei Laguntzeko abenduaren 12ko 13/2008 Legeak guraso bakarreko familiak babesteko beharra aitortzen du, bereziki kalteberak direlako. Gainera, guraso bakarreko hamar familietatik zortzik emakume bat dutenez buru, sexuagatiko diskriminazioa ere jasaten dute. Ildo beretik, Arartekoak, "Familiei laguntzeko politikak Euskadin: azterketak eta proposamenak" ezohiko txostenean, guraso bakarreko familientzako arau-esparru bat bultzatzea gomendatu zion Eusko Jaurlaritzari. Kontuan izan behar da, halaber, bizikidetza-eredu hori dela azken aldian aldaketa eta hazkunde handienak izan dituenetako bat.
Horregatik guztiagatik, Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeak positiboki baloratzen du dekretu honen helburua, uste baitu familia mota horiek babes berezia behar dutela, arrisku handiagoa dutelako pobrezia-arriskuarekiko, kontziliaziorako zailtasunekiko eta gizarte-bazterketako egoerekiko. Hala ere, Kontseiluak zenbait gogoeta sartu ditu aztertutako testua hobetzeko proposamen gisa.
Oro har, kontsulta-organoaren ustez, gomendagarria litzateke guraso bakarraren familia dela egiaztatzeko eskatzen diren baldintzak eta dokumentazioa eskuragarriagoak eta sinplifikatuagoak izatea, familia horiek errazago sar daitezen definitutako babes bereziko kategoriara.
Kontuan hartuta guraso bakarreko familien %80k emakumeak dituztela buru, errealitate hori azpimarratzea iradokitzen dugu, arauari zehaztuz, kolektibo horren ikusgarritasuna indartzeko.
Testuan "guraso bakarreko familiak" eta "guraso bakarreko egoeran dauden familiak" bereizten dira, bigarren mota horretarako diru-sarrerak kontuan hartuta, eta hori diskriminatzailea izan daiteke, irizpide gehigarriak ezartzea baitakar. Guraso bakarreko egoera guztiak babestu behar dira, eta familia horientzako laguntzak ematea arautzen denean soilik sartu beharko lirateke irizpide ekonomikoak.
Guraso bakarreko egoeran dauden familien artean sartu beharko litzateke ama sexu-indarkeriaren biktima den ustezkoa, beste gurasoaren aldetik genero-indarkeriaren biktima izan den ustezkoa sartuta dagoen bezala. Gomendagarria da, halaber, pertsonak gizakien salerosketaren biktima gisa duen egoera egiaztatzearen ustezkoa sartzea.
Dekretuak familia migratzaile askok lortu ezin duten dokumentazioa eskatzen du, eta, beraz, organo aholku-emaileak proposatu du egiaztapena ematea erantzukizunpeko adierazpenaren edo gizarte-zerbitzuen txostenen bidez. Gaur egungo idazketarekin, asilo-eskatzaileak, gizakien salerosketaren biktimak edo erregularizazio-prozesuan dauden emakume atzerritarrak baztertzeko arriskua dago; izan ere, urtebeteko erroldatzea eskatzen baita, eta, beraz, gomendatzen dugu baldintza horretatik salbuestea babes subsidiarioa duten edo egoera bereziki ahulean dauden pertsonak.
Azkenik, honako zirkunstantzia hauek guraso bakarreko egoeran dauden familien tipologiaren barruan sartu beharko liratekeela uste dugu: gurasoetako bati urtebeterako edo gehiagorako espetxeratzea dakarren askatasunaz gabetzeko zigorra ezartzen zaion familiak, baldin eta gurasoak ospitalean edo tratamenduan egon behar badu, urtebete edo gehiagoko mediku-aurreikuspenarekin, haren mendeko pertsonekin batera.
(Ikus 10/25 irizpena)